کولونوسکوپی سی‌تی

کولونوسکوپی مجازی یا کولونوسکوپی سی‌تی روشی است جهت بررسی پولیپ‌ها، زخم‌ها، سرطان و دیگر مشکلاتی که در روده بزرگ و رکتوم ممکن است به وجود آمده باشد. (روده بزرک و رکتوم اندام‌های لوله مانندی هستند که بخشی از سیستم گوارشی را تشکیل می‌دهند و به هضم، جذب و دفع غذا کمک می‌کنند.) به این روش کولونوگرافی توموگرافی کامیپوتری (CT) نیز می‌گویند.

کولونوسکوپی سی‌تی چیست؟

کولونوسکوپی سی‌تی یا سی تی اسکن روده بزرگ یکی از روش‌های غربالگری سرطان کولورکتال می‌باشد، ممکن است با توجه به شرایط بیمار، پزشک درخواست کولونوسکوپی به روش قدیم یا آزمایش مدفوع را نیز داشته باشد.

تفاوت کولونوسکوپی با کولونوسکوپی سی تی

کولونوسکوپی سی‌تی با کولونوسکوپی تفاوت‌هایی دارد که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.

• در کولونوسکوپی اگر پزشک در حین انجام آزمایش پولیپی را مشاهده نماید می‌تواند آن‌ها را خارج نماید اما در روش کولونوسکوپی سی‌تی این امکان فراهم نیست و اگر پزشک در طول کولونوسکوپی سی‌تی پولیپی را در طول روده بزرگ مشاهده نماید جهت خارج کردن آن باید کولونوسکوپی انجام دهید.
• بیهوشی: در کولونوسکوپی بیمار احتیاج به بیهوشی یا داروی آرام‌بخش دارد تا در حین عمل دچار ناراحتی نشود اما در روش کولونوسکوپی سی‌تی احتیاج به بیهوشی یا آرام‌بخش وجود ندارد بنابراین بیمار بلافاصله پس از انجام آزمایش می‌تواند از بیمارستان مرخص شود و فعالیت های روزمره خود را انجام دهد.
• زمان انجام کولونوسکوپی حدود 90 دقیقه می‌باشد و اگر پزشک در حین انجام کولونوسکوپی، پولیپی مشاهده نماید و اقدام به خارج ساختن آن نماید ممکن است به زمان بیشتری نیز نیاز داشته باشد اما مراحل انجام کولونوسکوپی سی‌تی حدود 15 دقیقه می‌باشد.
• در طی کولونوسکوپی از کولونوسکوپ (لوله‌ای بلند و انعطاف پذیر که سر آن به دوربین متصل شده است) جهت مشاهده داخل روده بزرگ استفاده می‌شود که ممکن است باعث احساس ناراحتی برای بیمار شود اما در کولونوسکوپی سی‌تی تصاویر از خارج بدن گرفته می‌شود و ناراحتی کمتری برای بیمار ایجاد می‌شود.

کولونوسکوپی سی‌تی توسط تکنسین آموزش دیده انجام می‌شود و سپس تصاویر توسط متخصص رادیولوژی مورد بررسی قرار می‌گیرند تا از لحاظ پولیپ، زخم یا سرطان بررسی شود و سپس نتایج برای متخصص گوارش ارسال می‌شود.

چه افرادی کولونوسکوپی سی‌تی را باید انجام دهند؟

متخصصین توصیه می کنند افراد بالای سن 45 سال جهت غربالگری سرطان کولورکتال این آزمایش را به طور مستمر انجام دهند. اگر فردی در خطر ابتلاء بیشتری به سرطان کولورکتال قرار دارد بهتر است این آزمایش را از سنین پایین‌تر انجام دهد. عواملی که ممکن است باعث افزایش خطر سرطان کولورکتال شود عبارتند از:

• سابقه خانوادگی سرطان کولورکتال (اگر یکی از بستگان نزدیک به این سرطان دچار شده باشد احتمال درگیری اعضاء دیگر خانواده نیز افزایش می‌یابد).
• شرایط ژنتیکی خاص مانند پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی یا سندرم لینچ باعث افزایش ابتلاء به پولیپ روده بزرگ یا سرطان روده بزرگ می‌شود.
• بیماری‌های التهابی روده مانند بیماری کرون و بیماری کولیت اولسراتیو

آمادگی‌های قبل از انجام کولونوسکوپی سی تی

قبل از انجام این آزمایش باید روده بزرگ شما از مدفوع تخلیه شود تا تصاویر تهیه شده از روده بزرگ و رکتوم واضح باشد. آمادگی‌هایی که جهت انجام کولونوسکوپی سی‌تی لازم است مشابه آمادگی‌های قبل از کولونوسکوپی می‌باشد که شامل موارد زیر می‌باشد:

• انما: در این مرحله داروهایی در رکتوم جهت تحریک حرکات روده قرار داده می‌شود.
• ملین: مصرف مایعات یا پودرهایی جهت دفع و تخلیه روده بزرگ به صورت متناوب
• رژیم غذایی شامل مایعات شفاف: روز قبل از انجام کولونوسکوپی لیستی شامل غذاهایی که می‌توانید مصرف کنید به شما ارائه می‌شود، این رژیم غذایی معمولاً شامل مایعات شفاف مانند آب، آب‌گوشت بدون چربی، آب سیب، قهوه یا چای ساده می‌باشد.
• ناشتا: از چند ساعت قبل از انجام کولونوسکوپی باید از خوردن و آشامیدن پرهیز نمایید.
• نوشیدن ماده حاجب: مصرف این مایع کمک می‌کند تا هنگام تصویربرداری داخل روده بزرگ و رکتوم به صورت واضح مشخص باشند.

جهت انجام کولونوسکوپی، باید روده بزرگ کاملاً تخلیه شود که با توجه به مراحلی که ذکر شد و موادی که باید مصرف نمایید ممکن است به صورت پیوسته دچار اسهال آبکی شوید، بنابراین شاید لازم باشد روز قبل از انجام کولونوسکوپی در منزل بمانید تا بتوانید به راحتی به سرویس بهداشتی دسترسی داشته باشید.

مراحل انجام کولونوسکوپی

• در هنگام مراجعه به بیمارستان، لباس راحتی به تن داشته باشید و از پوشیدن هرگونه زیورآلاتی خودداری نمایید.
• پس از پوشیدن لباس مخصوص شما باید روی یک تخت دراز بکشید.
• تکنسین لوله‌ای کوتاه به اندازه حدود هفت سانتی‌متر وارد رکتوم شما می‌نماید، این لوله هوا را به آرامی وارد رورده بزرگ می‌کند تا تصاویر با جزئیات دقیق قابل نمایش باشند.
• تخت شما به آرامی به داخل دستگاهی که مانند یک تونل است کشیده می‌شود. دستگاه در حین چرخش و تهیه تصاویر ممکن است صداهایی را تولید کند که نباید باعث ترس و نگرانی شما شود.
• در حالی که اسکنر تصایر را تهیه می‌کند، تکنسین از اتاق روبرو شما را تحت نظر دارد و با شما صحبت می‌نماید، ممکن است در مراحلی از شما بخواهد که برای چند ثانیه نفس خود را حبس نمایید یا اینکه کمی تغییر وضعیت دهید.
• پس از تهیه تصاویر کافی، تخت شما از داخل دستگاه اسکنر خارج می‌شود، تکنسین لوله را از رکتوم خارج می نماید و شما می‌توانید لباس خود را بپوشید و به منزل بازگردید.
• نتایج و تصاویر تهیه شده پس از بررسی توسط متخصص رادیولوژی برای پزشک شما ارسال خواهد شد.