آنژیوگرافی چیست؟

آنژیِوگرافی یک روش تشخیصی است که با استفاده از تصویربرداری به پزشک نشان می دهد که چگونه خون شما در رگ های خونی یا قلب شما جریان می یابد. یک ماده کنتراست تزریقی باعث میشود که به راحتی بینید خون در کجا حرکت می کند و کجا انسداد وجود دارد. پزشک شما می تواند از اشعه ایکس  یا انواع دیگر تصویربرداری برای آنژیِوگرافی شما استفاده کند. برای آشنایی بیشتر با آنژیوگرافی تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

چرا آنژیِوگرافی انجام می شود؟

هنگامی که علائم انسداد، آسیب دیده یا غیر طبیعی عروق خونی دارید، ممکن است پزشک شما بخواهد یک روش آنژیوگرافی انجام دهد. آزمایش آنژیِوگرافی به پزشک شما کمک می کند تا شدت و میزان آسیب به رگ های خونی شما را تعیین کنید. بهترین رادیولوژیست می تواند برای تشخیص بیماری از آزمایش آنژیِوگرافی انجام دهد که شامل:

• بیماری عروق کرونر
• بیماری شریان محیطی
• لخته شدن خون
• آنوریسم

شیوه تصویر برداری و انجام آنژیوگرافی 

اولین قدم برای تصویر برداری، پوشیدن لباس مناسب مرکز درمان و دراز کشیدن بر روی تخت اشعه ایکس می باشد. پس از آن تصویربرداری در بهترین مرکز تصویر برداری بسته به شرایط زیر انجام می شود:

• بیمار معمولاً بیدار خواهد بود، اما ممکن است برای کودکان خردسال از بیهوشی استفاده شود
• یک برش کوچک بر روی پوست بیمار ایجاد می شود، که این برش معمولاً در نزدیکی کشاله ران یا مچ دست خواهد بود. می توان برای انجام آنژیوگرافی از بی حسی موضعی برای بی حس کردن منطقه مورد نظر، استفاده نمود. تا بیمار دچار آسیب خاصی نشود.
• یک لوله یا کاتتر بلند، نازک و قابل انعطاف به درون رگ وارد شده و به پزشک کمک می کند تا با دقت ناحیه مورد نظر را بررسی کند. ممکن است در چنین حالتی بیمار احساس فشار و کشیدگی کند، که این مسئله چندان دردناک نخواهد بود.
• در این مرحله یک ماده رنگی خاص (ماده حاجب) از طریق کاتتر به درون رگ تزریق می شود. این ماده ممکن است احساس گرما در بدن ایجاد کنید. پس از آن نیز بدن برافروخته شود. حتی بیمار پس از آنژیوگرافی برای چند ثانیه تمایل شدیدی به کندن پوست خود خواهد داشت. که این مسئله تاثیر ماده حاجب است و به زودی برطرف می شود.
• زمانی که ماده حاجب در رگ ها جریان دارد، می توا یک سری تصویر با اشعه ایکس از رگ های خونی گرفت.

آنژیوگرافی به چند نوع تقسیم می شود؟ 

روش های بسیاری برای آنژیوگرافی در دنیا وجود دارد، که هر کدام از آنها می توانند به نحوی برای تشخیص بیماری شخص مفید باشند. از جمله این روش ها باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• آنژیوگرافی کرونر، که داخل عروق کرونر را ترسیم می کند. این تصاویر می توانند تنگی ها را در شریان ها تعیین کرده و برطرف کنند. این تنگی ها مسئول درد قفسه سینه بوده و می توانند منجر به حمله قلبی نیز شوند.
• آنژیوگرافی توموگرافی کامپیوتری (CTA) که با استفاده از اشعه ایکس انجام می شود. تصاویر در این روش، به صورت برش های افقی یا محوری رگ های خونی بوده و از ان ها برای تشخیص بیماری استفاده می شود.
• آنژیوگرافی تفریق دیجیتال (DSA)، که در اصل عروق خونی مغز را برای بررسی جریان خون تصویربرداری می کند.
• آنژیو ریوی، که از رگهای خونی برای ارزیابی شرایط مختلف همچون آنوریسم، تنگی یا انسداد تصویر برداری می کند.
• آنژیو رادیونوکلئید، که در اصل یک روش پزشکی هسته ای است. مقدار کمی رادیونوکلئید (ردیاب دارویی یا رادیواکتیو) نیاز است، تا بتوان با آن به بررسی بافت مورد نظر کمک کرد.
• آنژیوگرافی کلیه، که به آن آرتریوگرافی نیز می گویند. در این روش رگ های خونی کلیه را، برای تشخیص علائم انسداد یا ناهنجاری های موثر بر خون رسانی به کلیه ها، تصویر برداری می کنند.
• آنژیو تشدید مغناطیسی (MRI): از این تصویربرداری، تشدید مغناطیسی (MRI) و رنگ کنتراست برای تجسم رگ های خونی استفاده می شود. پزشکان اغلب از MRI برای بررسی قلب و سایر بافت های نرم و ارزیابی جریان خون استفاده می نمایند.

در تاریخ آنژیِوگرافی چه انتظاری باید داشته باشیم؟

در روز آنژیِوگرافی، شما باید:

• مطمئن شوید که ترتیبی داده اید که یه فرد شما را به خانه برساند.
• فهرستی از دارو ها و آلرژی های خود به همراه داشته باشید.
• به پزشک خود در صورت داشتن دیابت اطلاع دهید.
• لباس بیمارستان را بپوشید و روی میز اشعه ایکس دراز بکشید.
• با پزشک خود ملاقات کنید تا دستورالعمل ها، سوالات و سابقه پزشکی خود را بررسی کنید.

در طول آنژیِوگرافی چه اتفاقی می افتد؟

در طول آنژیِوگرافی، پزشک شما موارد زیر را انجام خواهد داد:

• ناحیه را که کاتتر در آن وارد می شود را بی حس می کند.
• با یک سوزن به رگ خونی خود دسترسی پیدا می کند.
• یک سیم را از طریق سوزن رد می کند.
• یک لوله بلند و باریک با نام کاتتر را روی سوزن و داخل یک شریان بزرگ ( معمولا در ناحیه کشاله ران) می کشد.
• به آرامی و با احتیاط کاتتر را از طریق شریان خود عبور دهید تا زمانی که نوک کاتتر به قسمتی از رگ خونی برسد که می خواهند معاینه کنند.
• مقدار کمی ماده رنگ را از طریق کاتتر به بخش عروق خونی خود تزریق کنید. برای چند ثانیه، این می تواند باعث شود که شما احساس برافروختگی یا احساس کنید که باید ادرار کنید.
• اشعه ایکس
• مراقب باشید که ماده کنتراست روی مانیتور اشعه ایکس کجا می رود تا ببینید خون در کجا و چقدر خوب در رگ های خونی شما حرکت می کند.

بعد از آزمایش آنژیِوگرافی چه انتظاری باید داشته باشیم؟

پزشک شما کاتتر را بیرون می آورد و ناحیه را که پوست شما را سوراخ کرده است، پانسمان می کند. آن ها حداقل 15 دقیقه روی ناحیه بانداژ شده فشار می آورد تا خونریزی را متوقف یا از آن جلوگیری کنند.

اگر کاتتر را از طریق پای شما وارد کنند، باید چهار تا شش ساعت در رختخواب استراحت کنید. این باعث می شود، برش شما کمتر خونریزی کند.

پزشک شما را ارزیابی می کند و قبل از رفتن به خانه، دستورالعمل های لازم جهت مراقبت در خانه را با شما در میان می گذارد.

ریکاوری آنژیوگرافی

پس از آنژیِوگرافی، به خانه بروید و تا دو روز آینده چیز سنگینی بلند نکنید یا خم نشوید. این باید برش شما را از خونریزی جلوگیری کند.

حتما در شب بعد از عمل، یک فرد از شما مراقبت می کند. برخی از افراد ممکن است نیاز به سپری کردن شب در بیمارستان برای بهبود آنژیوگرافی داشته باشند.

اگر دیابت دارید، تا 48 ساعت پس از آزمایش از متفورمین استفاده نکنید. این امر خطر عوارض کلیوی را کاهش می دهد.

خطرات آنژیوگرافی چیست؟

خطرات آنژیِوگرافی کم است. با این حال، می توانید در ناحیه ای که پزشک شما از پوست شما عبور کرده تا به شریان شما برسد، عوارض داشته باشید. عوارض آنژیِوگرافی در کمتر از 1 درصد موارد رخ می دهد. خطرات عمل آنژیِوگرافی معمولا محل سوراخ شدن شما را شامل می شود و شامل موارد زیر است:

• کبودی، شایع است اما در عرض یک تا سه هفته از بین می روند.
• خونریزی
• عفونت
• درد
• مشکلات کلیوی
• واکنش آلرژیک به ماده کنتراست
• آسیب به رگ های خونی

تحت چه شرایطی باید به پزشک تماس بگیریم؟

اگر موارد زیر را تجربه کردید با پزشک خود در تماس باشید:

• درد یا ناراحتی که متوقف نمی شود.
• صحبت کردن یا لبخند زدن سخت
• بی حسی، ضعف و تورم در دست یا پایی که در آن کار می کردند.
• تب
• یک توده نزدیک زخم شما
• خونریزی در جایی که کاتتر را در پوست شما قرار داده اند.

نتیجه گیری

آنژیوگرافی که در بخش اشعه ایکس یا رادیولوژی بیمارستان استفاده می شود، نوعی تصویربرداری با اشعه ایکس برای بررسی رگ های خونی می باشد. تصاویر تولید شده با این روش، به عنوان آنژیوگرام شناخته می شوند و معمولاً بین 30 دقیقه تا 2 ساعت طول می کشد تا عکس برداری انجام شود.

سوالات متداول