ماستیت گرانولوماتوز

ماستیت گرانولوماتوز( Granulomatous mastitis) یک بیماری نادر خوش خیم است که باعث التهاب سینه‌ در خانم‌ها می‌شود. تشخیص این بیماری کمی پیچیده و چالش برانگیز می‌باشد و در برخی موارد تشخیص اشتباه ممکن است باعث شکست درمان شود. (در تصاویر رادیولوژی ممکن است با توده‌های بدخیم اشتباه گرفته شوند)

این بیماری اولین بار در سال 1972 شناخته شد، میزان شیوع آن در میان خانم ها تاکنون به درستی مورد مطالعه قرار نگرفته است. با اینکه در میان زنان در تمام کشورها دیده می‌شود اما در میان نژادهای لاتین و آسیایی‌ها بیشتر دیده شده است.

این بیماری بیشتر در زنانی که در سنین باروری قرار دارند دیده می‌شود، در برخی موارد ممکن است پس از سن یائسگی هم دیده شود.

علت ایجاد ماستیت گرانولوماتوز

این بیماری در دسته‌ی بیماری‌های ایدیوپایتک قرار دارد، بدین معنی که علت اصلی بروز آن ناشناخته می‌باشد. اما برخی از عواملی که ممکن است در ایجاد آن دخیل باشند عبارتند از:

• پاسخ ایمنی بدن در مقابل مصرف استروئيدها
• در برخی مطالعات ارتباطی بین شیردهی و بروز این بیماری دیده شده است.
• هرگونه ضربه یا عفونت موضعی که به اپیتلیوم مجرا آسیب وارد کند.
• داروهای ضد بارداری خوراکی
• پارگی کیست‌های سینه (پارگی کیست‌های سینه می‌تواند منجر به تورم و تشکیل آبسه نیز شود)

علائم بیماری ماستیت گرانولوماتوز

این بیماری با یک توده دردناک و بزرگ در سینه آغاز می‌شود، در اغلب موارد زخم، تغییر رنگ و آبسه‌هایی نیز دیده می‌شود، به طور کلی علائم شایع این بیماری عبارت است از:

• توده‌‌ای در سینه که سفت می‌باشد.
• در اکثر موارد فقط یک سینه را درگیر می‌نماید.
• ممکن است در کل سینه پخش شده باشد یا اینکه فقط یک منطقه کوچک را درگیر نماید.
• درد و تورم در ناحیه زیر بغل
• ترشح از سینه
• لنفادنوپاتی (تورم شدید غدد لنفاوی)

تشخیص بیماری ماستیت گرانولوماتوز

• در مرحله اول پزشک متخصص با معاینه‌ی فیزیکی و گرفتن شرح حال بیمار می‌تواند به تشخیص اولیه برسد و سپس جهت اطمینان آزمایش‌ و تست‌های اختصاصی را درخواست نماید.
• ماموگرافی (در تصاویر ماموگرافی چگالی‌های نامتقارن کانونی و ضخیم شدن پوست مشاهده می‌شود)
• سونوگرافی (ناهمگنی پارانشیمی، توده نامنظم و هیپواکوئیک که با گسترش لوله‌ای همراه است در تصاویر سونوگرافی دیده می‌شود)
• همان طور که پیشتر اشاره کردیم در مواردی ممکن است تصاویری که از این بیماری به دست می‌آید مشابه توده‌های بدخیم سرطان سینه باشد. بنابراین جهت بررسی‌های بیشتر، تشخیص دقیق، انتخاب روش درمان درست و جلوگیری از ماسکتومی‌های غیرضروری پیشنهاد می‌شود که هیستوپاتولوژی (بررسی کامل نمونه‌های بافتی در زیر میکروسکوپ) نیز انجام شود.

 نحوه انجام هیستوپاتولوژی

با استفاده از یک سوزن نازک نمونه‌هایی از بافت سینه تهیه می‌شود و سلول‌های بافتی از لحاظ موروفولوژیکی (ریخت شناسی یا ظاهر شناسی) مورد بررسی قرار می‌گیرند.

درمان ماستیت گرانولوماتوز

این بیماری به صورت‌های متفاوتی بروز پیدا می‌کند، در برخی موارد علائم جزئي دارد و برخی اوقات شدت بیماری بسیار بالا می‌باشد. روش درمان این بیماری بین پزشکان متخصص بسیار چالش برانگیز می‌باشد و هیچ گونه تواقفی در درمان صحیح این بیماری وجود ندارد.

 با توجه به علائم به طور کلی گزینه‌های درمانی متداول عبارتند از:

• درمان‌های دارویی توسط آنتی بیوتیک: اگر در هیستوپاتولوژی گونه‌های کورینه باکتریوم مشاهده شده باشند، آنتی بیوتیک‌ها بر اساس حساسیت این عوامل میکروبی تجویز می‌شود.
• آسپیراسیون: در مواردی که آبسه‌هایی وجود دارد از طریق آسپیراسیون می‌توان آبسه‌ها را خارج کرد و سپس نواحی که دچار زخم هستند تا زمان بهبودی، پانسمان نمود.
• درمان توسط کوتیکواستروئیدها یا داروهایی مانند پردنیزون و متوترکسات
• نظارت و مراقبت حمایتی: در برخی موارد بدون هیچ گونه درمانی، بیماری طی یک سال به طور خود به خود برطرف می‌شود، بنابراین برخی پزشکان تا چند ماه ممکن است که هیچ گونه درمانی را ارائه ندهند و فقط بیمار را تحت بررسی و نظارت مستمر قرار دهند و به محض مشاهده هرگونه تغییر یا پیشرفتی در بیماری ممکن است یکی از درمان‌هایی که پیشتر نام بردیم را به کار ببرد.
•  جراحی ماستیت گرانولوماتوز: برخی از پزشکان پیشنهاد می‌کنند پیش از برداشتن توده ابتدا درمان اولیه با استروئیدهای خوراکی انجام شود و پس از کاهش اندازه‌ی توده اقدام به برداشتن آن به روش جراحی شود. پس از جراحی میزان عود بیماری تا حدود 13 درصد گزارش شده است.

طول درمان ماستیت گرانولوماتوز

به طور کلی با توجه به اینکه ماهیت بیماری ناشناخته است و تحقیقات جامعی راجع به این بیماری هنوز انجام نشده است، با توجه به اندازه، محل توده، ضایعات پوستی حاصل از بیماری، شدت بیماری، وضعیت جسمانی و ترجیح بیمار، پزشک درمان مناسب را انتخاب می‌نماید.

درمان بیماری توسط یک تیم تخصصی شامل متخصص جراحی سینه، پاتولوژیست، ایمونولوژیست و رادیولوژیست می‌باشد. همچنین در تمام مراحل بیماری درمان حمایتی از بیمار مورد نیاز است زیرا دوره‌ی درمان این بیماری بسیار طولانی و زمان بر می‌باشد.  پزشک باید اطلاعات کافی در مورد بیماری، نحوه درمان و طول دوره آن به بیمار ارائه دهد.

آیا ماستیت گرانولوماتوز خطرناک است؟

این بیماری اگر به موقع تشخیص داده شود، طول دوره درمان آن بسیار کوتاه است. اما در صورتی که برای درمان دیر اقدام کنید، دره درمان آن به طول می انجامد.

درست است که این بیماری باعث عفونت والتهاب در پستان می شود اما با این وجود مانعی برای شیردهی ایجاد نمی کند. تنها مسئله اینست که هنکام شیر دادن ممکن است درد زیادی احساس کنید.

عفونت  ممکن است باعث تب شدید در بیمار شود و اگر به موقع درمان نشود در سراسر پستان پخش خواهد شد.