تکنیک تصویر برداری پزشکی که کاربرد فراوانی در فیزیک پزشکی و علوم تشخیصی رادیولوژی دارد که تصاویر پیوسته گرفته شده توسط اشعه X را، روی مانیتور نشان می دهد فلوروسکوپی (Fluoroscopy) نام دارد. فلوروسکوپی، مطالعه ای از ساختار اعضای متحرک بدن است که نتیجه آن، یک تصویر زنده می باشد. جهت کسب اطلاعات در خصوص کاربرد های فلوروسکوپی، چگونگی انجام فلوروسکوپی، عوارض آن و با ما همراه باشید. ما در این مقاله قصد داریم توضیحات کاملی در مورد اینکه فلوروسکوپی چیست و چه کاربردی دارد برای شما شرح می دهیم.
اجزای دستگاه فلوروسکوپی
مجموعه دستگاه فلوروسکوپی از تیوپ اشعه X، کولیماتور ها، فیلتر ها، مانیتور و… تشکیل شده است که شبیه به تکنولوژی رادیوگرافی هستند. اما انچه تصویربرداری فلوروسکوپی را از رادیوگرافی متمایز می کند، تشدید گر تصویر می باشد. در مدت زمان 10 دقیقه انجام فلوروسکوپی، 18 هزار تصویر منحصر به فرد تولید می شود. سیستم فلوروسکوپی می بایست از فوتون هایی با تعداد پرتو ایکس کم، تولید تصویر کند. زیرا محدودیت دز پرتویی وجود دارد.
تشدید گر تصویر برداری چهار قسمت اصلی دارد :
- لنز های الکترونیکی : متمرکز کردن الکترون ها
- محفظه خلا : بیرون نگه داشتن هوا
- لایه ورودی : تبدیل سیگنال پرتو ایکس به الکترون ها
- لایه فسفر خروجی : تبدیل الکترون های شتابدار به نور مرئی
انواع فلوروسکوپی
فلوروسکوپی انواع مختلفی دارد که در ادامه رایج ترین آنها را به شما معرفی می کنیم.
فلوروسکوپی روده
این روش برای بررسی روده کوچک مورد استفاده قرار می گیرد. این روش همچنین برای تشخیص بیماری روده، پولیپ، انسداد و سرطان مورد استفاده قرار می گیرد.
فلوروسکوپی بلع
پزشک با استفاده از این روش نحوه عملکرد بافت ها و اعضای بدن را مورد بررسی قرار می دهد.
فلوروسکوپی بلع ممکن است با استفاده از آزمایش بلع باریم استفاده شود.
فلوروسکوپی رحم
فلوروسکوپی رحم معاینه اشعه ایکس از رحم و لوله های رحمی است. پزشک با استفاده از فلوروسکوپی رحم به تشخیص و درمان بیماری های رحمی می پردازد.
فلوروسکوپی مری
با فلوروسکوپی مری پزشک می تواند اعضای داخلی در حال حرکت را مشاهده کند. در این روش رادیولوژیست آناتومی و عملکرد مری، معده و اثنی عشر را ارزیابی می کند.
فلوروسکوپی قلب
فلوروسکوپی قلب به پزشک این امکان را می دهد که جریان خون را از طریق عروق کرونر مشاهده کند و وجود انسداد شریانی بررسی کند.
فلوروسکوپی دریچه قلب
این روش برای مشخص کردن عناصر رادیو مات دریچه قلب مصنوعی مورد استفاده قرار می گیرد و یکی از بهترین روش ها برای اعتبار سنجی و تشخیص اختلالات حرکتی و ساختاری دریچه قلب است.
کاربردهای فلوروسکوپی
فلوروسکوپی، به عنوان یک ابزار تصویربرداری قادر است تا سیستم عملکردی اعضای مختلف بدن از جمله سیستم اسکلت بدن، دستگاه گوارش، ادرار، تنفس و سیستم تناسلی را بررسی نماید.
این دستگاه قادر است که قسمت های مختلف و خاص بدن، از جمله استخوان ها، ماهیچه ها و مفاصل و همچنین ارگان هایی نظیر ریه، کلیه، قلب و سایر اجزا را ارزیابی نماید.
از کاربردهای فلوروسکوپی می توان موارد ذیل را نام برد :
- قرار داردن کاتتر (catheter)داخل ورید (IV) و شریان ها : هدایت کردن حرکت کاتتر در سیستم ادراری، مجاری صفراوری یا رگ های خونی
- باریم اشعه ایکس و enemas : ماده کنتراست به نام باریوم توسط بیمار بلعیده می شود تا در طی تصویربرداری x-ray دستگاه گوارش از سایر اعضا متمایز گردد.
در نتیجه، شکل روده، محل قرار گیری و حرکات آن به دقت مورد ارزیابی قرار می گیرد. این روش در تشخیص تومور نیز کاربرد دارد.
- آنژیوگرافی : مشاهده رگ های خونی بدن و ارگان های بدن
- جراحی های ارتوپدی: مجموعه ای از تصاویر پشت سر هم در رادیوگرافی، تصاویر فلوروسکوپی را ایجاد می کند. کاربرد اصلی رادیوگرافی، تصویر برداری از استخوان ها است. در نتیجه، استفاده از فلوروسکوپی در جراحی های ارتوپدی جایگاه ویژه ای دارد.
در جراحی هایی که نیاز است که شکستگی استخوان و تغییرات آن ها همزمان مشاهده گردد، از فلوروسکوپی استفاده می شود.
- کاتترازیسیون قلب : استفاده از فلوروسکوپی جهت دیدن جریان خون در داخل عروق کرنوی و تشخیص نقاط مسدود شده عروق کرونر
علت انجام فلوروسکوپی
با استفاده از دستگاه فلوروسکوپی می توان تست های زیر را انجام داد:
آرتروگرافی
اشعه ایکس با باریم
گذاشتن کاتتر داخل ورید
بیوپسی
کاتترازیسیون
و….
این دستگاه همچنین برای تشخیص و درمان برخی بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرد.
نحوه انجام فلوروسکوپی
در فلوروسکوپی، اشعه ایکس از قسمت های مختلف بدن جهت بررسی عملکرد این اعضا، عبور کرده، پردازش می شود و به مانیتور انتقال می یابد. در نتیجه آن بهترین رادیولوژیست می تواند حرکت اعضای بدن را با جزئیات مشاهده کند.
فلوروسکوپی، ممکن است به صورت سرپایی انجام شود و یا به چند روز استراحت در بیمارستان نیاز خواهد داشت. این فرآیند، بسته به شرایط فرد و تشخیص پزشک متخصص انجام می گردد.
برای انجام فلوروسکوپی، فرد باید لباس خود را تعویض نماید و از لباس مخصوصی به نام گان استفاده نماید.
بیمار بایستی از استفاده از وسایلی که با اشعه ایکس تداخل دارند، مانند اشیا فلزی و جواهرات، خودداری کند.
جهت انجام فلوروسکوپی، فرد روی تخت فلوروسکوپی قرار می گیرد. قرار گیری بیمار بصورتی است که او در مقابل تیوب اشعه ایکس باشد.
بسته به نوع فلوروسکوپی، بیمار می بایست در پوزیشن های مختلفی قرار بگیرد و قسمت های خاص از بدن خود را تغییر جهت بدهد تا تنفس خود را در فاصله های زمانی که فلوروسکوپی انجام می شود حبس کند.
نحوه انجام کار فلوروسکوپی، بر مبنای دستگاهی به نام فلوروسکوپ می باشد که اشعه ایکس با جریان مولد بین 1 تا 5 میلی آمپر را تولید می کند و توسط گیرنده ای به نام دستگاه تقویت تصویر، پرتوهای آن دریافت و تقویت می گردد. تصاویر فلوروسکوپی توسط این دستگاه، با عبور پرتوهای X از درون بدن بیمار روی سیستم تلویزیونی مدار بسته نمایش داده شده و ثبت می گردد.
بسته به پروسه فلوروسکوپی، ماده حاجب از طریق تنقیه، بلع یا داخل وریدی (IV) در دست یا بازو تزریق می گردد.
عوارض فلوروسکوپی
به دلیل مواجه بودن بیمار با اشعه ایکس و بالا بودن دوز اشعه، ممکن است خطراتی برای بیمار وجود داشته باشد. عوارضی که در رادیوگرافی وجود دارد، در فلوروسکوپی با شدت بالاتری می باشد. زیرا تشعشعاتی که به بیمار می رسد با پیوسته بودن، بالاتر خواهند رفت.در زمان استفاده از مواد کنتراست زا در بدن بیمار، کسانی که به این مواد حساسیت و آلرژی دارند باید به پزشک اطلاع دهند. به همین علت بایستی قبل از انجام فلوروسکوپی این مورد توسط پزشک متخصص بررسی گردد. بیماران مبتلا به نارسایی کلیه می بایست قبل از انجام فلوروسکوپی، پزشک خود را مطلع سازند.
هزینه فلوروسکوپی
هزینه فلوروسکوپی، بسته به نوع آن و شرایط بیمار، در هر فردی متفاوت می باشد. توصیه می گردد جهت کسب اطلاعات در مورد هزینه فلوروسکوپی به پزشک متخصص رادیولوژی مراجعه نمایید تا وضعیت شما بررسی گردد.
سلام آیا این روش فلوروسکوپی میتواند جایگزین آندوسکوپی شود و به همان دقت مشکلات روده کوچک و مری را نشان دهد. آیا میشود با این روش انتهای روده بزگ یا همان کلون را دید، هزینه این کار چقدر است.